نگاهی به کسب و کار نوکیا

اشاره :
....الوارهای چوبی در گوشه‌ای روی هم تل‌انبار شده‌اند. چند کامیون آن‌ها را از داخل جنگل به انبار کارخانه می‌رسانند. تنه‌های عظیم درختان به ترتیب در دسته‌های چند ده‌تایی وارد کارخانه می‌شوند... ابتدا خمیر کاغذ تهیه می‌شود و سپس از مراحل متعددی عبور کرده و به الیاف کاغذی تبدیل می‌شود... در گوشه‌‌ای از کارخانه کارگران مشغول خارج کردن لوله‌های کاغذ از کارخانه هستند... آیا اسم این کارخانه را می‌دانید؟ نامش نوکیا است! این داستان مربوط به چه زمانی بود؟ 138 سال پیش!.. آن دوران هنوز نوکیا به بزرگ‌ترین شرکت سازنده گوشی و فناوری موبایل تبدیل نشده بود. چه‌قدر نوکیا را می‌شناسید؟ گمان می‌کنم در فصل گرمای تابستان سفر به سرزمین سردسیر فنلاند خالی از لطف نباشد.

متن کامل مقاله ( 176 کیلوبایت )

عجیب ولی واقعی
نوکیا شرکت عجیبی است. واقعیت این است که از 138 سال پیش تا همین اواخر قرن بیستم, نوکیا انواع و اقسام کالاهای کاملاً بی‌ارتباط با فناوری ارتباطات و اطلاعات را، از کاغذ سفید گرفته تا پوشک بچه و پوتین پلاستیکی , تولید و روانه بازار کرده است.
نوکیا یک شرکت فنلاندی اصیل است. فراز و نشیب‌های این بنگاه عریض و طویل اسکاندیناویایی طی یک قرن و چهار دهه عمر آن, بخشی از تاریخ معاصر اقتصاد سرزمین سردسیر فنلاند را در دل خود دارد. سر برآوردن صنایع فناوری‌های پیشرفته در کشوری که هرگز سابقه طولانی در این عرصه نداشته است، آن هم در ینگه دنیا, جایی که خورشید 6 ماه از سال در حالت غروب است و مرز میان روشنایی روز و تاریکی شب گنگ و ناپدید می‌شود, یکی از پدیده‌های اقتصادی و اجتماعی جهان امروز ماست. استقرار نامحتمل صنعت موبایل و فناوری‌های بی‌سیم در سرزمینی که تجسم نام آن غالباً یادآور کلبه‌های یخی اسکیموهاست, انصافاً رویدادی غریب و درخور تأمل است. بسیاری از ما عادت کرده‌ایم که با شنیدن اصطلاح «آی‌تی» سرزمین خاور دور و یا قاره آمریکای شمالی را در ذهن خود تصور کنیم. موضوعی که بسیاری از ما به آن بی‌توجهیم, انقلاب بی‌سر و صدایی است که سرزمین اسکاندیناوی را درنوردیده است. کافی است برای چند لحظه چشمان خود را ببندیم و تکه‌های تصاویر ذهنی‌مان را کنار هم قرار دهیم؛ لینوکس پایگاه بسیار نیرومندی در این سرزمین دارد. از لیناس توروالد, خالق فنلاندی لینوکس تا یان یوهانسن 17 ساله (معروف به دی‌وی‌دی یان) هکر جنجالی نروژی که یک دیکودر فیلم‌های دی‌وی‌دی برای پخش روی سیستم‌عامل لینوکس ساخته بود بسیاری از اسکاندیناویایی‌ها عاشق این پلتفرم نرم‌افزاری هستند.
نوکیا، غول صنعتی سازنده موبایل در فنلاند خانه دارد و در همین حال رقیب سوئدی مهم او, اریکسون می‌کوشد به جایگاهی مشابه نوکیا در صنعت اروپا و جهان دست یابد. اگر دقت کنیم متوجه می‌شویم که مبدأ بسیاری از رویدادها و اخبار صنعت آی‌تی, همین سرزمین‌های شمالی قاره اروپاست.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه انسانی ملل متحد, سه کشور همسایه نروژ, فنلاند و سوئد در زمره پیشرفته‌ترین جوامع دنیا از نظر شاخص‌‌های اقتصادی, اجتماعی و انسانی قرار دارند. سوئد کشوری است که در طول دوران جنگ سرد بین دنیای کمونیسم شرق و لیبرالیسم غرب, به‌دلیل واقع شدن در مرز ژئوپولیتیک میان دو عالم، در معرض تند بادهای تحول صنعتی قرار داشت. صنایع پیشرفته الکترونیک تنها یکی از رهاوردهای آن بود. سال میلادی جاری براساس آمار منتشر شده از سوی موسسه اقتصادی اکونومیست لندن, این سه کشور در ردیف آماده‌ترین ده کشور توسعه یافته جهان برای پذیرش موج سوم تمدن, انقلاب اطلاعات و فناوری‌های دیجیتال معرفی شدند. ( سوئد, آمریکا, انگلستان, فنلاند و نروژ به‌ترتیب در رتبه‌های اول, چهارم, پنجم, ششم و هفتم قرار دارند) چندی پیش هفته‌نامه معتبر بیزینس ویک, نوکیا را در مقام پنجمین شرکت برتر صنعت آی‌تی معرفی کرد. آی‌بی‌ام دو پله پایین‌تر در رتبه هفتم بود و مایکروسافت نامی که این همه درباره آن شنیده‌ایم در ‌مقام هجدهم قرار داشت. نوکیا کیست؟ چه می‌کند و چرا موفق بوده است؟

تاریخچه
نوکیا در سال 1865 توسط مهندسی به‌نام فردریک آیدستم در جنوب فنلاند تأسیس شد. این شرکت یک کارخانه کاغذسازی بود. نوکیا محصولاتش را به روسیه, انگلستان و فرانسه صادر می‌کرد. به‌تدریج اجتماع کوچکی از شرکت‌ها و کارگاه‌های کوچک‌تر دور و بر ساحل رودخانه Emakoski در محل تأسیس شرکت نوکیا مستقر شدند. علت اصلی این تجمع وجود سیستم هیدروالکتریکی بود که روی رودخانه سوار بود.
کارخانه نوکیا از نیروی برق تولید شده از آن برای ساختن خمیر کاغذ استفاده می‌کرد. یکی از شرکت‌هایی که کنار نوکیا مستقر شد و رشد کرد در کار تولید انواع لاستیک و پلاستیک (از جمله کفش، پوتین، کت نایلونی ضدآب و تایر اتومبیل) بود. این شرکت مایل بود که محصولات خود را تحت نام «نوکیا» بفروشد. بعد از جنگ جهانی دوم شرکت پلاستیک‌سازی مذکور قسمت اعظم سهام شرکت کابل‌سازی فنلاند را خرید. 1967 دو شرکت کابل‌سازی و پلاستیک‌سازی باهم ادغام شدند و «گروه نوکیا» پدید آمد.
در دهه هفتاد میلادی, درحالی که اغلب مراکز مخابراتی فنلاند از سوئیچ‌های آنالوگ الکترومکانیکی استفاده می‌کردند, نوکیا شروع به تولید سوئیچ‌های دیجیتال خود (مدل DX200) کرد. فروش موفقیت‌آمیز این سوئیچ‌ها که به ریزپردازنده اینتل مجهز بودند, به‌تدریج نوکیا را به شرکت مخابراتی امروزی تبدیل کرد. اوایل دهه هشتاد دولت به شرکت‌های مخابراتی اجازه داد یک شبکه موبایل برای تلفن‌های داخل اتومبیل راه‌اندازی کنند. حاصل کار شبکهNMT(Nordic Mobil Telephony) بود.NMT اولین شبکه موبایل بین‌المللی به‌شمار می‌رفت که در سایر کشورهای منطقه نیز برپا شد.
سال 1991 نوکیا استاندار GSM  را پذیرفت و آن را در 9 کشور اروپایی به‌کار گرفت و در سال 1997 سیستم GSM توسط 59 اپراتور (شرکت‌های پیمان‌کار) نوکیا در 31 کشور جهان پیاده‌سازی شد. این شرکت از ابتدای دهه 90 تصمیم گرفت انواع کسب و کارهای متفرقه خود را به غیر از فناوری مخابرات و ارتباطات کنار بگذارد و خود را به ICT  محدود کند.

آن‌ها برای وصل‌کردن آمده‌اند . . .
سال 1996 شرکت موتورولا در صنعت موبایل اول بود و نوکیا دوم. سال 1998 نوکیا رقیب قدرتمند خود را پشت سر گذاشت. یک سال بعد این شرکت فنلاندی 27 درصد بازار کل دنیا در بخش موبایل را زیر چتر خود داشت و این در حالی بود که موتورولا با ده درصد سهم کمتر در رتبه دوم قرار گرفته بود. دیگر وقتش رسیده بود که صنایع انفورماتیک ایالات متحده در برابر مدیران هوشمندی که زبان انگلیسی را با لهجه فنلاندی تلفظ می‌کردند، فرش قرمز پهن کنند. چه کسی گفته است نمی‌توان از آمریکا سبقت گرفت؟ حالا دیگر خیلی از شهروندان آمریکایی استفاده از خدمات و پشتیبانی نوکیا را به خدمات شرکت هم وطنشان موتورولا ترجیح می‌دهند.
گویا شعار این شرکت نوکیا که زیر لوگو و نام آن درج می‌شود (Connecting People) چندان بی‌راه نیست. مردم قاره اروپا از وقتی که زیر چتر سورمه‌ای رنگ اتحادیه اروپا گردهم آمده‌اند، این واقعیت را که نوکیای فنلاندی بزرگ‌ترین و موفق‌ترین غول آی‌تی اروپاست, بیشتر دوست دارند. حتی در ایران نیز خیلی از مردم عادی نام نوکیا را به خوبی می‌شناسند. به تازگی خیلی از بازرگانان و سرمایه‌گذاران بورس به نوکیا علاقه‌مند شده‌اند. رشد اغلب هجده شاخص سهام نوکیا در بازارهای بورس سراسر دنیا ظرف دو سال اخیر مؤید این واقعیت است. گزارش 4/32 میلیارد دلار درآمد در سال 2002, رتبه نوکیا را در صنعت آی‌تی از نظر مدیران درآمدها در مقام یازدهم قرار داد. 8/3 میلیارد دلار از این رقم سود خالص بود. (فهرست 100 شرکت برتر آی‌تی در سال 2003 را در شماره 34 ماهنامه شبکه ببینید) همین واقعیت که بیش از نیمی از 52 هزار نفر کارمندان شرکت نوکیا در نمایندگی‌های آن خارج از فنلاند مشغول کارند, نشان می‌دهد که یک فرهنگ جهان‌وطنی بر نوکیا حاکم است. این شرکت تنها در آمریکا حدود هفت هزار نفر کارمند در استخدام خود دارد. مراکز تحقیق و توسعه (R&D) شرکت، دست‌کم در 14 کشور مختلف دنیا حضوری پررنگ دارند و بودجه تحقیقاتی سه میلیارد دلاری آن را صرف توسعه و بهبود شبکه‌های ارتباطی موبایل می‌کنند. اواخر سال میلادی گذشته, تحلیل‌گران شرکت‌کننده در یک کنفرانس صنعتی پیش‌بینی کردند که حجم تقاضا برای گوشی‌های موبایل در سال 2003 به 440 میلیون دستگاه برسد. اندکی بیش از یک سال پیش شرکت تحقیقاتی گارتنر در گزارش آماری معلوم کرد که سهم نوکیا از بازار فروش موبایل در کل دنیا ظرف سال 2001 پنج در صد رشد کرده و به 140 میلیون عدد (از کل 400 میلیون دستگاه فروخته شده در جهان) یعنی 35 درصد بازار رسیده است. (جدول یک) شاید اگر ادعا کنیم بخش عمده‌ای از رشد اخیر صنعت موبایل در کل دنیا مرهون پیروزی‌های پی‌درپی نوکیا بوده است، سخن چندان گزافی به زبان نرانده باشیم. فروش موفق نوکیا (جدول دو) آن‌چنان بوده است که اینک برخی از صاحب نظران معتقدند هیچ بعید نیست که وسیله‌ای به‌نام «موبایل» وسیله معروف دیگری به‌نام «پی‌سی» (کامپیوتر شخصی) را به‌عنوان ضروری‌ترین و مهم ترین دستگاه عصر اطلاعات تحت الشعاع قرار دهد و خود بر کرسی شماره یک تکه زند. شاید به‌همین دلیل است که بسیاری از سلاطین اسطوره‌ای «پی‌سی» همچون اینتل و مایکروسافت از ابتدای هزاره جدید به تکاپو افتاده‌اند تا از قافله صنعت ارتباطات بی‌سیم عقب نیفتند.

نوکیا, نگاهی به درون

نام شرکت	تعداد دستگاه‌های فروخته شده در 2001	سهم در بازار سال 2001	تعداد دستگاه‌های فروخته شده در 2000	سهم در بازار سال 2000	رشد
نوکیا	139672	35%	126369	30.6%	10.5%
موتورولا	59092	14%	60094	14.6%	1.7-%
زیمنس	29753	7.4%	26989	6.5%	10.2%
سامسونگ	28234	7.1%	20639	5%	36.8%
اریکسون	26956	6.7%	41467	10%	35-%
دیگران	115877	29%	137173	33.2%	15.5-%
مجموع	399583	100%	412731	100%	3.2-%

از سن نوکیا امروزه حدوداً دو دهه می‌گذرد. شرکتی که ما اکنون می‌شناسیم یک امپراطوری عظیم در صنعت موبایل است که «گروه نوکیا» نامیده می‌شود و از چهار زیرمجموعه تشکیل شده است. اولین و مهم‌ترین آنها یعنی Nokia Mobile Phones  همان شرکتی است که محصولاتش در دست عموم مردم است. مجموعه دوم Nokia Networks نام دارد و خدمات گسترده‌ای در زمینه زیرساختارهای شبکه‌های موبایل، اینترنت باند پهن و از این قبیل ارائه می‌کند. نوکیا قصد دارد با توسعه شبکه‌های زیربنایی که خود می‌سازد از خارج شدن کلیدهای صنعت موبایل از دستانش (در مواقع بحرانی) جلوگیری کند. نوکیا نمی‌خواهد صرفاً سازنده دستگاه‌های سرویس‌گیرنده (Client) شبکه موبایل باشد. او می‌خواهد در حوزه سرویس‌دهی نیز یک رهبر بلامنازع باشد. چنین راهبری با هدف جلوگیری یا تضعیف آن دسته از استانداردها و پروتکل‌های صنعتی که بالقوه بازار و کسب و کار نوکیا را هدف قرار می‌دهند، تنظیم شده است. ولی نمی‌توان انکار کرد که فعالیت‌ زیرساخت‌های مخابراتی و ارتباطی نوکیا توانسته است تا حدود زیادی رضایت مردم را جلب کند. اما نوکیا به این هم بسنده نکرده است و برای پیش‌بینی تحولات آتی بازار و عرضه فن‌آوری اطلاعات، یک سازمان بزرگ دیگر نیز راه‌اندازی کرده است که  Nokia Ventures Organization نام دارد و فعالیت‌هایش در دو شاخه جداگانه دنبال می‌شود. شاخه ارتباطات اینترنتی در زمینه‌هایی چون امنیت IP و شبکه‌های VPN و ارائه راهکار به شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ فعالیت می‌کند و شاخه «ارتباطات خانگی» مشغول تعامل با مصرف‌کنندگان خانگی و طراحی راهکارهای جالب, سودمند و جذاب برای عموم مردم و خانواده‌هاست.

پشت سر هر سه سازمان, موسسه تحقیقاتی عظیم نوکیا (Nokia Research Center) قرار دارد که نقش مغز متفکر در ساختار کسب و کار نوکیا را بازی می‌کند. مراکز تحقیق و توسعه نوکیا برای نوآوری و عرضه ابتکارها, فن‌آوریها و راه‌حل‌های جدید می‌جنگند. درواقع معماری کسب و کار نوکیا یک معماری چند لایه است. پوسته بیرونی این معماری را شرکت سازنده گوشی‌های موبایل تشکیل داده است.این لایه در برابر تحرکات رقبای نوکیا آسیب پذیرترین است، اما لایه بعدی یعنی «شبکه‌های نوکیا»، «سازمان سرماه‌گذاری نوکیا» و «مراکز تحقیق و توسعه» شرکت به‌ترتیب طوری چیده شده‌اند که هر لایه بتواند لایه بیرونی را بازسازی و ترمیم کند و از سوی لایه داخلی مورد حمایت و پشتیبانی قرار گیرد.

خطوط مبارزه
معماری چند لایه نوکیا که می‌توانید آن را مشابه ساختمان پیاز تصور کنید (!) در نگاه نخست همانند دژ مستحکمی به‌نظر می‌رسد که رخنه به درون آن برای رقبای نوکیا چندان آسان نیست. واقعیت‌ها نیز این فرضیه را تأیید می‌کند. مثلاً می‌توانید از خودتان سوال کنید فلسفه وجودی اتحادی به‌نام Sony-Erricson چیست؟ شاید بتوان این طور تصور کرد که رقبای اصلی نوکیا گاهی اوقات ناچار می‌شوند برای پدید آوردن ساختاری مشابه، از پیوندهای استراتژیک میان‌ شرکتی استفاده کنند. آنها باید ساختار درونی خود را شبیه نوکیا بازسازی کنند یا از طریق متحد شدن با یکدیگر نقاط ضعف خودرا تکمیل کنند. اگر به ساختار صنعت موبایل نگاه کنید تصدیق خواهید کرد که در این سیستم مدل خاصی از بازار وجود دارد که چند شرکت معروف و بزرگ سازنده فناوری و گوشی موبایل همه‌کاره بازارند. خودشان طرح می‌دهند و خودشان از بالا تا پایین را می‌دوزند و می‌بافند. ما با بازاری عمومی روبه‌رو هستیم. اماخطوط مقدم مبارزه در صنعتی که نوکیا آن را رهبری می‌کند. یک ماتریس چند بعدی را ترسیم می‌کنند که چالش‌های آن را حتی به خارج از این صنعت نیز می‌کشاند. نوکیا به دلایل متعددی شانه به شانه مایکروسافت می‌ساید. نخست این‌که نوکیا خودش «مایکروسافت صنعت موبایل» است. دیگر این‌که نوع کسب و کار و پیروزی‌های پی‌درپی نوکیا عملاً «فلسفه پی‌سی» را موضوعی که تا به حال همه دار و ندار مایکروسافت بوده است، بالفعل تهدید می‌کند. وجه سوم این تقابل ودر اصل پرتنش‌ترین جنبه آن، جنگی است که میان چهار سیستم‌عامل برای به‌دست گرفتن بازار سیستم‌عامل نسل جدید موبایل‌ها در جریان است. رقبای اصلی این میدان، شرکت‌های ‌www.symbian.com) Symbian ) با Symbian OS و مایکروسافت با Windows CE  و Windows Embedded هستند و دو رقیب دیگر یعنی لینوکس و Palm  اگرچه در بازار HandHeld .PC موفق‌تر از مایکروسافت بوده‌اند اما در صنعت موبایل هنوز تهدید جدی برای مایکروسافت (و نیز Symbian) محسوب نمی‌شوند.  نوکیا در این جنگ عملاً ضد مایکروسافت است. و  Symbian را پشتیبانی می‌کند. بنابراین مایکروسافت می‌کوشد از طریق ائتلاف با رقبای اصلی نوکیا (هم‌چون سامسونگ و زیمنس) و بازاریابی سیستم‌عامل خود، کنترل این بخش از صنعت را در اختیار خود بگیرد. شرکت‌های سازنده گوشی موبایل نیز به نوبه خود می‌کوشند ضمن حفظ استقلال نسبی خود نسبت به سیستم عامل‌ها, با بهره‌گیری بیشتر از یکی از آنها، در این نبرد شرکت کنند و رقبای خود را به چالش بکشند. ریشه این مبارزه پیچیده به تقابل تقریباً ناخواسته و تشدید شونده‌ای مربوط می‌شود که بین دو غول صنعتی، مایکروسافت و نوکیا، هر کدام به نمایندگی از یک صنعت متمایز، یکی کامپیوتر و دیگری موبایل، در جریان است. به قول یک تحلیل‌گر اروپایی (مارکو یونکاری)، شکاف و فاصله بین فضای حاکم بر «فناوری تلفن‌های موبایل» و «کامپیوترهای سبک و کوچک قابل حمل» مرتباً کمتر و کمتر می‌شود و روندی که توسعه فناوری‌های بی‌سیم از یک‌سو و فناوری‌های کامپیوتری نوع HandHeld PC و PDA از سوی دیگر آغاز کرده اند، سرانجام روزی به درگیری و برخورد شدید میان کسب و کار نوکیا و مایکروسافت خواهد انجامید. پیروز این میدان چه کسی خواهد بود؟آیا یورما اولیلا (Jorma Ollila) مدیرعامل نوکیا به سلامت خواهد جست یا این‌که بیل گیتس باز هم مثل همیشه لبخندزنان از رینگ بوکس بیرون خواهد آمد؟ برگزاری کنگره جهانی GSM در شهر کن فرانسه فرصتی بود که در آنجا مایکروسافت و اینتل مشترکاً اعلام کنند دست به کار اجرای یک پروژه جدید برای تهیه سیستم‌عامل دستگاه‌های موبایل شده‌اند.از دیگر نکات جالب اخبار این کنگره یکی هم این بود که این دو شرکت, نوکیا را به «انحصارطلبی» و تک قطبی کردن بازار موبایل متهم کردند. در این‌جا ساختار افقی بازار پی‌سی عملاً با ساختار عمودی کسب و کار نوکیا تصادم کرده است. مارکو یونکاری به‌نکته ظریفی اشاره می‌کند. او می‌گوید: «اگر دقت کرده باشید بیل گیتس در سخنرانی‌های خود به دفعات از نوکیا تعریف و تمجید کرده و از آن به‌عنوان یک «ابزارساز ممتاز » (Excellent Device Manufucturer) یاد کرده است.» پشت این تأکید دو پهلو, تمایل ذاتی مایکروسافت پنهان شده است: به‌نظر مایکروسافت نوکیا باید روی کاری که آن را به بهترین نحو انجام می‌دهد یعنی ساختن سخت‌افزار متمرکز ‌شود و مایکروسافت از وارد شدن نوکیا به بحث زیرساخت‌های نرم‌افزار و سیستم‌عامل‌ها (که جزوی از معماری چندلایه کسب و کار نوکیا است) نگران و ناراضی است.
اما نبرد نوکیا و مایکروسافت در عرصه زیر ساخت ‌ای نرم‌افزاری و سیستم‌عامل نسل‌های آتی موبایل یک جنبه دیگر هم دارد: «اینترفیس». به‌نظر می‌رسد ترکیب و تلفیق دو فناوری «اینترنت باند پهن» و «ارتباطات موبایل» عامل اصلی تقابل اخیر باشد.کلید اصلی معما آنجاست که بدانیم نتیجه بدیهی و مسلم گسترش فناوری باند پهن، و افزایش کاربردهای تعاملی (Interactive) و چندرسانه‌ای روی اینترنت است. پخش فیلم, موسیقی، مالتی‌مدیا، بازی‌های تحت شبکه و کاربردهایی از این قبیل همگی نیاز به واسطه گرافیکی و بصری غنی و قوی دارند. مشخص است که مایکروسافت در توسعه و پیاده‌سازی چنین اینترفیس‌هایی ید طولانی دارد. بنابراین مشکل نوکیا این است که اگر فرآیند رشد فناوری باند پهن در دل صنعت موبایل از کنترل او خارج ‌شود، مایکروسافت به‌دلیل تجربه طولانی در بازار مالتی‌مدیا و اینترفیس, اهرم‌های اصلی و زیرساخت‌های نرم‌افزاری صنعت موبایل را از کف نوکیا خواهد ربود. شاید با پیش‌بینی همین فرضیه بود که اخیراً شرکت مخابرات آلمان (دوچ تلکوم) اعلام کرد برای توسعه خدمات شبکه موبایل خود با مایکروسافت قرارداد همکاری امضا کرده است. این اصلاً خبر خوبی برای نوکیا نبود به‌خصوص اگر بدانیم که همکاری پررنگ و دوستانه‌ای میان مایکروسافت و زیمنس (غول صنعتی آلمان و یکی از رقبای نوکیا) در جریان است. زیمنس چه به تنهایی و چه تحت نام تجاری Fujitsu-Siemens عمدتاً از سیستم عامل Pocket PC  و Windows CE مایکروسافت روی دستگاههای PDA و موبایل ساخت خود بهره می‌گیرد. مایکروسافت برای این‌که خبر های ناگوار بیشتری را به اردوگاه نوکیا بفرستد در همین کنفرانسGSM اعلام کرد بهره‌برداری از فناوری جدید Smartphone خود را که احتمالا سیستم‌عامل آینده مایکروسافت برای موبایل خواهد بود آغاز کرده است. مثلث مایکروسافت برای موبایل خواهد بود آغاز کرده است. مثلث مایکروسافت فوجیتسو زیمنس, ائتلاف دیگری مشابه ائتلاف سونی اریکسون است و همه این‌ها به استراتژی رقبای نوکیا برای غلبه بر معماری چند لایه کسب و کارش باز می‌گردد.

	سال 2002 (برحسب میلیون یورو)	سال 2001 (برحسب میلیون یورو)
آمریکا	5614	4665
انگلستان	2808	3111
چین	3418	2802
آلمان	2003	1849
ایتالیا	1168	1342
فرانسه	1260	1273
امارات	619	925
تایلند	908	827
برزیل	892	773
لهستان	590	582

فرهنگ و اجتماع از دیدگاه نوکیا
صرف‌نظر از نبرد سنگین و بسیار پیچیده‌ای که در بازار صنعت موبایل میان نوکیا و رقبایش در جریان است، فرهنگ حاکم بر شرکت و کسب و کار نوکیا، فضای ویژه‌ای را در اطراف این غول صنعتی به وجود آورده است. نوکیا برای کارمندانش یکی از دوست داشتنی‌ترین شرکت‌های دنیاست. .مجله اقتصادی مدیریتی فورچون مطابق رسم چندین و چندساله خود همیشه فهرستی از «بهترین شرکت‌ها برای کارکردن» منتشر می کند. طی چندسال گذشته نوکیا همواره یکی از ده تای نخست بوده است. این شرکت از نظر ارزش و اهمیتی که برای پرسنل خود قائل می‌شود در سراسر اروپا زبانزد عموم است و از این نظر مشابه مایکروسافت در آمریکا محسوب می شود. اگر از بحران اقتصادی گاهی اوقات نوکیا را با دشواری روبه‌رو نسازد, این شرکت همچنان یکی از مکان‌های رویایی برای کارکردن به شمار خواهد رفت. داخل نوکیا تمهیدات گوناگونی برای جلب مشارکت کارکنان پیش‌بینی شده است. مثلاً انجمن‌های آنلاین شبکه داخلی شرکت این امکان را برای چندین هزار نفر پرسنل آن در سراسر دنیا فراهم آورده است که با شرکت به‌طور ناشناس در مباحث روز شرکت و نظرسنجی درباره وضعیت آن و انتخاب مسیر صحیح برای آینده، پیشنهادات و انتقادات خود را به سرعت و سهولت مطرح ‌کنند.
اصولاً یکی از ویژگی‌های سازمان مدیریتی نوکیا آن است که از نظر افکار عمومی (چه در میان کارمندان و چه در میان مشتریان) به‌خوبی آگاه است. نوکیا سعی می‌کند از آخرین رهاوردهای علم مدیریت برای اداره این سازمان عریض و طویل استفاده کند. این شرکت برای متعادل کردن میزان ساعات کار و زندگی و استراحت پرسنل خود می‌کوشد از تمام روش استخدامی قدیمی و جدید مثل Teleworking (کار از راه دور), Mobile Working (کار در حین حرکت)، ساعات کار شناور و کار پاره‌وقت استفاده کند و خدمات رفاهی چون «دادن فرصت اطلاعاتی», «خدمات مراقبت‌های بهداشتی», تفریحگاه‌ها , باشگاه‌ها و کلوپ‌های اجتماعی را به‌وفور در اختیارشان می‌گذارد.
نه تنها کارمندان شرکت نوکیا از مزایای سیاست مدیریتی مسوولانه‌ این سازمان عظیم صنعتی بهره‌مندند بلکه طیف‌های بیرون از شرکت نیز مثل سرمایه‌گذاران, سهام داران, خبرنگاران, دانشجویان, دانش‌آموزان و محققان و گروه‌های متنوعی از اقشار اجتماعی با نوکیا روابط خوبی دارند.

نوکیا در یک نگاه
تأسیس: سال 1865 توسط یک مهندس به‌نام فردریک آیدستم (Fredrik Idestam) (نوع فعالیت: کاغذسازی)
قیمت سهام: شاخص NOK در بازار بورس نیویورک، هر سهم 28/14 دلار

مدیرعامل: یورما اولیلا (Jorma Ollila)
محل: شهر Espoo در فنلاند
حوزه فعالیت: فناوری موبایل و زیرساخت‌های مخابراتی
درآمد، سود و بودجه تحقیقاتی: (برای سال 2002 به ترتیب) 4/32، 8/3 و 2/3 میلیارد دلار
تعداد کارمندان: 52 هزار نفر (فنلاند 22500 نفر، آمریکا 6600 نفر، چین 4700 نفر، ارقام مربوط به سال 2002 هستند)

سیاست راهبردی نوکیا سیاست درهای باز و نظام مشارکت هنگانی در فرآیند پیشرفت و تحول است. به همین دلیل طی سالیان اخیر رابطه نوکیا با نهادهایی چون سازمان ملل و ده‌ها سازمان غیر دولتی (NGO) مانند بنیاد جهانی طبیعت, سازمان بین‌المللی جوانان, صلیب سرخ  و یونیسف، حسنه بوده است. آلوین تافلر, نظریه‌پرداز مشهور «موج سوم» بیست و سه سال پیش در کتاب خود (به‌همین نام) و در فصل «بحران هویت شرکت‌ها» گفته بود: «منتقدان امروزی شرکت‌ها, پیش‌فرض تازه‌ای را مطرح کرده‌اند. آنان شرکت‌ها و موسسات اقتصادی را تنها مسوول عملکرد اقتصادی خود نمی‌دانند بلکه مسوولیت آثار جانبی فعالیت‌های آن‌ها را روی همه چیز, از آلودگی هوا گرفته تا فشار ناشی از کار روی افراد, متوجه خود آنها می‌دانند . . . موج سوم با خود نیاز روزافزونی را به نهادی کاملاً تازه به همراه می‌آورد ـ یعنی شرکت به‌عنوان نهادی که دیگر مسئولیتش صرفا سود آفرینی یا تولید کالا نیست بلکه خود را در مقابل حل مشکلات فوق‌العاده پیچیده محیط زیست, مسائل اخلاقی, سیاسی, نژادی و اجتماعی مسوول بداند.» امروزه این نظریه نمودی روشن و آشکار در سراسر دنیا دارد. در فنلاند, نوکیا نمونه بارزی از منش سسیال‌دموکراسی حاکم بر منطقه‌ی اسکان‌دیناوی است. به‌عنوان مثال نوکیا سعی می‌کند از قدرت خود در زیرساخت‌های ارتباطی جهان برای مقاصد عام‌المنفعه و خیریه استفاده می‌کند. به‌طور مشخص مسأله آموزش و مسأله جوانان و مشارکت دادن بیشتر آنان در نظام اجتماعی مورد توجه خاص نوکیاست. این شرکت از طریق سایت و پروژه موسوم به Make a Connection از سال 2003 در 12 کشور دنیا از جمله برزیل, چین، آلمان, کانادا, چک, کره, مکزیک, انگلستان و آفریقای جنوبی در همکاری با سازمان بین‌المللی جوانان برنامه‌های اجتماعی و محلی (بومی) گوناگونی را دنبال می‌کند (آدرس makeaconnection.org) بخشی از این برنامه اجتماعی با شعار «میان جوانان ارتباط برقرار کنیم تا سازنده تغییرات باشند» می‌کوشد جوانان را به مشارکت در تحولات صنعتی تشویق کند. در هر سال صدها استعداد جوان برای شرکت در جشنواره Net Youth Action (شبکه اقدام جوان) نام نویسی می‌کنند. اینان رهبران کوچک و جوانی هستند که در سازمان اجتماعی مربوطه (مدرسه، دانشگاه، شهر و محله و . . .) دستاوردهای در این زمینه داشته‌اند (سایت www.youthactionnet.org). نوکیا همچنین می‌کوشد در پروژهMake a Connection  با کمک جوانان داوطلب، به‌یاری آن دسته از بزرگسالان بشتابد که در ارتباط برقرار کردن با تمدن جدید و ابزارهای پیچیده آن (مانند کامپیوتر، لوازم صوتی و تصویری و ابزارهای ارتباطی و اینترنت) مشکل دارند. در آمریکا این شرکت از طریق پروژه ClassLink به توسعه و بهبود آموزش و پرورش از طریق e-learning (آموزش الکترونیکی) کمک می‌کند. در برزیل, بنیاد آموزشی نوکیا, صدها دانش‌آموز و دانشجو را در علومی مثل الکترونیک و فناوری اطلاعات تحت آموزش رایگان قرار می‌دهد.

مختصری درباره فنلاند
نوع حکومت: جمهوری
محل جفرافیایی: شمال اروپا در همسایگی روسیه و سوئد
وسعت: 338145 کیلومتر مربع که 33551 کیلومتر مربع آن را رودخانه‌ها و دریاچه‌های متعدد تشکیل می‌دهند (فنلاند 60 هزار دریاچه دارد).
پایتخت: هلسینکی
جمعیت: حدوداً پنج میلیون نفر (67 درصد شهرنشین و 33 درصد روستایی)
شهرهای مهم: هلیسنکی (نیم میلیون نفر)، اسپو (دومین شهر مهم فنلاند و محل استقرار دفتر مرکزی نوکیا، دویست هزار نفر)، تامپره، ورکو و اولو
زبان و مذهب: فنلاندی، پروتستان (86 درصد)
GDP: 5/121 میلیارد دلار (سال 2000)
بودجه سالانه: 42 میلیارد دلار (سال 1998)
واحد پول: مارکا (فین مارک)

نوکیا در اتریش یکی از پشتیبانان صلیب سرخ است و در مکزیک دریک پروژه ملی برای بهزیستی بچه‌های خیابانی مشارکت دارد. سازمان «دستان یاری‌رسان» نوکیا اکنون در 25 کشور مختلف دنیا در فعالیت‌های مختلفی چون پاک‌سازی محیط زیست (استرالیا و فنلاند) و احیای جنگل‌ها (چین) فعالیت دارد. نیروی انسانی این سازمان را جوانان داوطلب از اقصی نقاط دنیا (کانادا، آلمان، کره و . . .) تشکیل می‌دهد.
به‌سوی عصر جدید
در مجموع می‌توان گفت سیمای نوین شرکت نوکیا, سیمای یک شرکت قرن بیست و یکمی تمام عیار است. فروختن موبایل تنها کاری نیست که این شرکت بلد است. نوکیا یک سازمان اجتماعی و اقتصادی بین‌المللی است. سازمانی که گاه در چهره یک شرکت پرتحرک و چالاک در صنعت موبایل ظاهر می‌شود, آن‌جا که ناگزیر از دست و پنجه نرم کردن با رقیبان سرسخت خود در بازار است و گاه در چهره یک نهاد اجتماعی فراگیر و پرتلاش آشکار می‌شود آن‌جا که دستان جوانان آینده‌ساز را در دست هم مینهد، به این امید که روزی مدیران تازه‌نفس سازمان از میان همین نسل پویا و چالشگر سکان رهبری آن‌را به دست بگیرند. جنگیدن در میدان بی‌رحم سرمایه‌داری , مشارکت در سازندگی و بالندگی اجتماعی. این معمای غامض پیش روی مدیران و رهبران صنایع مدرن و پیشگام است. فرق نمی‌کند که در کجای دنیا باشید, از خاور دور تا اروپای شمالی تا آمریکا از سامسونگ تا نوکیا تا اینتل و مایکروسافت، اگر متاع اصلی صنعت و کسب و کار شما «نوآوری» است، راه دیگری نخواهید داشت.